THỰC THI LUẬT BẢN QUYỀN: CHÌA KHÓA NÂNG CAO GIÁ TRỊ THƯƠNG HIỆU TRONG QUẢNG CÁO

Ngày đăng: 11/04/2024

Chế tài hình sự đối với vi phạm quyền sở hữu trí tuệ thường được coi là nghiêm ngặt nhất, so với các biện pháp dân sự hoặc hành chính. Tuy nhiên, mặc cho những hình phạt nặng, gây tổn thất tài chính và danh tiếng, tại sao vẫn có nhiều thương hiệu không coi trọng việc tuân thủ và thực thi pháp luật? 

Hãy cùng nhìn nhận vấn đề liên quan đến luật bản quyền trong lĩnh vực quảng cáo ở Việt Nam qua bài viết dưới đây!

INTERNET PHÁT TRIỂN KHIẾN VIỆC VI PHẠM BẢN QUYỀN TRONG QUẢNG CÁO TRỞ NÊN DỄ DÀNG HƠN BAO GIỜ HẾT

Vi phạm luật bản quyền trong lĩnh vực quảng cáo, hoặc được gọi cụ thể là hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trong hoạt động quảng cáo, đang trở nên phổ biến và phức tạp không chỉ ở Việt Nam mà còn ở nhiều quốc gia trên thế giới. Sự phát triển mạnh mẽ của internet đã tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động kinh doanh trực tuyến, làm cho việc sử dụng các sản phẩm trí tuệ mà chưa được phép trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. 

Đối tượng chủ yếu bị xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trong hoạt động quảng cáo thường là bản quyền tác giả và nhãn hiệu. Các dạng vi phạm phổ biến bao gồm việc sử dụng hình ảnh, âm nhạc, kịch bản (copy toàn bộ hoặc một phần), hoặc nhãn hiệu được bảo hộ mà không có sự đồng ý của tác giả hoặc chủ sở hữu, vào nội dung quảng cáo với mục đích thương mại. 

Sự bùng nổ và phát triển của internet cũng như các nền tảng trực tuyến khác và công nghệ đã tạo ra điều kiện thuận lợi cho các đối tượng vi phạm luật sở hữu trí tuệ trong việc sao chép, phân phối và chia sẻ tác phẩm bất hợp pháp một cách nhanh chóng và rộng rãi. Trong bối cảnh hiện nay, quản lý và bảo vệ tài sản trí tuệ là một thách thức lớn không chỉ đối với các thương hiệu mà còn đối với các cơ quan quản lý.

Như đã đề cập, các trường hợp vi phạm quyền sở hữu trí tuệ trong lĩnh vực quảng cáo hiện nay diễn ra khá phổ biến. Một ví dụ cụ thể có thể là vụ việc gần đây được báo chí đề cập đến, liên quan đến chương trình âm nhạc R.V mùa 2 (tên không được tiện nêu). Chương trình này đã sử dụng trái phép hình ảnh đồ họa của một nhà thiết kế nước ngoài để làm poster quảng cáo. 

Ban tổ chức chương trình đã giải thích rằng, nguyên nhân của việc này là do sơ suất của bộ phận thiết kế, khi họ đã sử dụng hình ảnh từ một trang download miễn phí. Mặc dù vụ việc đang được các bên liên quan tích cực giải quyết, những hậu quả của nó cũng đã ảnh hưởng đến uy tín của chương trình. 

Từ câu chuyện thực tế này, có thể thấy rằng các thương hiệu cần phải có ý thức về sở hữu trí tuệ và pháp luật, và phải phổ biến kiến thức này đến nhân viên và đối tác của mình. Họ nên khuyến khích sáng tạo độc lập và tuyệt đối không sao chép từ bất kỳ nguồn nào, cũng như nên tham khảo ý kiến của chuyên gia về các vấn đề phát sinh liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ.

“NGƯỜI TRONG CUỘC” - TÁC GIẢ VÀ CẢ NHỮNG NGƯỜI VI PHẠM BẢN QUYỀN NGHĨ GÌ VỀ VIỆC THỰC THI LUẬT SỞ HỮU TRÍ TUỆ?

Như đã đề cập trước đó, có vẻ như nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là những doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ, đang coi thường việc nắm bắt và tuân thủ luật bản quyền trong quảng cáo. Tình trạng đáng lo ngại này xuất phát từ đâu? 

Khoảng 20 năm trước, việc áp dụng pháp luật về sở hữu trí tuệ vẫn còn mới mẻ với nhiều doanh nghiệp. Do đó, không ngạc nhiên khi có nhiều trường hợp thương hiệu không đặc biệt chú trọng hoặc tuân thủ chặt chẽ luật pháp. 

Tuy nhiên, kể từ khi Việt Nam gia nhập WTO và tiếp tục cam kết tuân thủ các quy định về sở hữu trí tuệ trong quảng cáo, việc này đã trở nên quan trọng hơn và được nhà nước chú trọng trong quá trình chỉ đạo và giám sát. Việc ban hành bộ luật sở hữu trí tuệ (SHTT) vào năm 2005 đã đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc quản lý các doanh nghiệp hoạt động trên thị trường. Kể từ đó đã gần 20 năm, bộ luật này không còn xa lạ với các doanh nghiệp nữa. Do đó, việc thiếu hiểu biết hoặc vi phạm pháp luật trong bối cảnh hiện nay là không thể chấp nhận được. 

Ngoài ra, tình trạng vi phạm cũng có thể bắt nguồn từ một số nguyên nhân khác như thiếu hiểu biết về pháp luật sở hữu trí tuệ, thiếu vốn khiến doanh nghiệp tập trung vào việc tiết kiệm chi phí mà bỏ qua rủi ro pháp lý, hoặc mong muốn đạt được kết quả nhanh chóng hơn thay vì đầu tư vào quá trình sản xuất. 

Hiện nay, có nhiều tổ chức và cá nhân kinh doanh sử dụng hình ảnh và nội dung có bản quyền hoặc nhãn hiệu của người khác mà không có sự đồng ý từ tác giả hoặc chủ thể quyền. Khi có hành vi này, doanh nghiệp sẽ phải đối diện với hậu quả pháp lý theo quy định của pháp luật.

HẬU QUẢ MÀ HÀNH ĐỘNG NÀY GÂY RA LÀ GÌ? 

Việc sử dụng hình ảnh, nội dung hoặc nhãn hiệu của người khác trong quảng cáo cho hoạt động kinh doanh mà không có sự đồng ý của chủ thể quyền, theo luật sở hữu trí tuệ, được coi là vi phạm quyền sở hữu trí tuệ. Hậu quả pháp lý mà những người vi phạm có thể phải đối mặt sẽ phụ thuộc vào tính chất và mức độ của hành vi vi phạm. 

Các biện pháp xử phạt có thể bao gồm vi phạm hành chính, áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả như gỡ bỏ yếu tố vi phạm, đình chỉ hoạt động kinh doanh, tiêu hủy tang vật, phương tiện vi phạm, hoặc nghiêm trọng hơn là bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Ngoài ra, họ cũng có thể phải đối mặt với các vụ kiện bồi thường thiệt hại từ tác giả hoặc chủ thể quyền sở hữu trí tuệ. 

Vì vậy, việc bảo vệ quyền tác giả hiện nay cần phải được quan tâm hơn, đặc biệt trong bối cảnh hiện nay của hội nhập kinh tế. Pháp luật đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cả doanh nghiệp và người tiêu dùng, và các nỗ lực cụ thể nhằm chống lại hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ sẽ mang lại nhiều lợi ích cho tất cả các bên liên quan. 

Ngược lại, việc không quan tâm đến việc xác lập quyền sở hữu trí tuệ cho các sản phẩm sáng tạo của thương hiệu có thể gây giảm sút khả năng cạnh tranh và dần dần làm cho thương hiệu trở nên bị động trong việc ngăn chặn kịp thời các hành vi xâm phạm quyền, hoặc phải tốn kém công sức và tiền bạc để giải quyết các tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ.

HỌ PHẢI CHỊU NHỮNG TỔN THẤT GÌ? ĐÂU LÀ KHÓ KHĂN TRONG VIỆC BẢO VỆ QUYỀN TÁC GIẢ? 

Chủ thể quyền sở hữu trí tuệ khi bị xâm phạm quyền có thể phải chịu thiệt hại về cả mặt vật chất và tinh thần. Thiệt hại về mặt vật chất bao gồm các tổn thất về tài sản, giảm thu nhập, lợi nhuận, cơ hội kinh doanh và chi phí ngăn chặn, khắc phục hậu quả. Mức độ thiệt hại sẽ phụ thuộc vào tính chất của hành vi xâm phạm quyền và phải được minh chứng cụ thể, rõ ràng. 

Tuy nhiên, việc bảo vệ quyền tác giả cũng đối diện với nhiều khó khăn. Một trong những khó khăn đó là ý thức và hiểu biết của chủ thể quyền. Đôi khi, vì chưa nắm rõ quy định, họ không đăng ký quyền sở hữu trí tuệ cho tác phẩm của mình ngay sau khi sáng tạo. Mặc dù quyền tác giả được tự động bảo hộ khi tác phẩm được tạo ra, nhưng việc đăng ký tác phẩm giúp trong việc xử lý hành vi xâm phạm quyền một cách thuận lợi hơn (không cần phải chứng minh chủ thể quyền). Do đó, cá nhân và doanh nghiệp cần đăng ký tác phẩm của mình để nhận được Giấy chứng nhận. 

Ngoài ra, quá trình đăng ký cũng gặp phải nhiều khó khăn như quy trình rườm rà, thiếu kinh nghiệm hoặc thiếu sự hỗ trợ từ cơ quan chức năng, có thể dẫn đến việc bị xâm phạm bản quyền. Điều này thể hiện sự cần thiết của việc tăng cường ý thức và kiến thức về luật bản quyền, cũng như nâng cao quy trình và sự hỗ trợ từ phía cơ quan quản lý để bảo vệ hiệu quả quyền sở hữu trí tuệ.

ĐÂU LÀ RÀO CẢN LỚN NHẤT ĐỐI VỚI CÁC THƯƠNG HIỆU KHI THỰC THI LUẬT BẢN QUYỀN QUẢNG CÁO? 

Quy định về chế tài liên quan đến xử lý hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đã khá rõ ràng và đầy đủ. Tuy nhiên, thách thức lớn là việc phối hợp giữa chủ thể quyền và các cơ quan chức năng để thực hiện các biện pháp xử lý một cách hiệu quả nhất. Có thể dự đoán rằng trong tương lai, hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trong quảng cáo, đặc biệt là trên môi trường internet, sẽ trở nên phổ biến hơn do sự phát triển không ngừng của công nghệ số. Các vụ việc liên quan đến vi phạm bản quyền cũng sẽ trở nên phức tạp và tinh vi hơn, đòi hỏi sự nhanh nhạy và chuyên môn cao trong việc xác định, thu thập chứng cứ. 

Một thách thức khác là việc thông tin vi phạm thường bị gỡ bỏ nhanh chóng trước khi được kiểm tra, làm cho quá trình xử lý trở nên khó khăn hơn. Do đó, đối với các vụ việc phức tạp, việc có kiến thức pháp lý chuyên sâu về luật sở hữu trí tuệ là điều cần thiết. Doanh nghiệp nên tìm đến các chuyên gia hoặc luật sư để được tư vấn về các phương án xử lý phù hợp.

Vấn đề lớn nhất nằm ở mức độ ý thức của các thương hiệu khi thực hiện các hoạt động quảng cáo và tiếp thị để thu hút khách hàng. Các thương hiệu cần phải tự chủ động trong việc nghiên cứu và hiểu biết về pháp luật về sở hữu trí tuệ. Khi các doanh nghiệp thực sự hiểu và tuân thủ quy định pháp luật, thì tình trạng vi phạm sẽ giảm đi đáng kể. 

Đồng thời, các cơ quan quản lý cũng cần tăng cường công tác rà soát, giám sát và xử lý đối với các trường hợp vi phạm. Việc áp dụng các biện pháp chế tài phù hợp sẽ đảm bảo rằng các doanh nghiệp sẽ tuân thủ đúng quy định và không vi phạm luật.

LÀM SAO ĐỂ NHÀ QUẢNG CÁO, NGƯỜI SỬ DỤNG TÁC PHẨM, NHÀ SẢN XUẤT NỘI DUNG VÀ CƠ QUAN QUẢN LÝ THỰC THI LUẬT BẢN QUYỀN TRONG QUẢNG CÁO TỐT HƠN?

Để các bên liên quan thực thi luật sở hữu trí tuệ hiệu quả hơn, những biện pháp có thể kể đến như: Tăng cường phổ biến và giáo dục về quyền sở hữu trí tuệ; Khuyến khích cá nhân cùng doanh nghiệp tự thân sáng tạo cũng như đầu tư hơn vào việc phát triển sản xuất nội dung; Xây dựng các quy trình và hệ thống để đảm bảo tuân thủ pháp luật; Thiết lập quy trình kiểm tra và xác minh tác phẩm trước khi sử dụng; Ngăn chặn việc sử dụng tác phẩm vi phạm quyền; Tìm kiếm sự tư vấn từ chuyên gia pháp lý để đảm bảo thực thi luật sở hữu trí tuệ chính xác và hiệu quả.